BASA JAWA NGOKO KRAMA INGGIL

Ngoko   = [k]Krama          [ki]KramaInggil = Indonesia

abang       = [k]abrit         = merah
abot          = [k]awrat        = berat
adem        = [k]asrep        = dingin
-madhep   = [k]majeng     = hadap(arah)
-didepke   = [k]dipunajengaken   = dihadapkan
adhi          = [ki]rayi          = adik
adoh(-doh)           = [k]tebih         = jauh
adus         = –        [ki]siram          = mandi
agama      = [k]agami       = agama
age(endang)    = [k]enggal      = cepat,lekas
aja       = [k]sampun    = jangan
aji        = [k]aos           = nilai,harga
-ngajeni           = [k]ngaosi      = menghargai
-diajeni            = [k]dipunaosi = dihargai
aju       = [k]ajeng        = aju
-maju   = [k]majeng     = maju
-dijokke           = [k]dipunajengaken   = diajukan
akeh    = [k]kathah      = banyak
aku      = [k]kula          = aku,saya
-ngaku = [k]ngaken     = mengaku
-diaku  = [k]dipunaken            = diaku
ala       = [k]awon        = jelek,buruk
alang-alang     = [k]kambengan          = ilalang
alangan           = [k]pambengan          = halangan
alas     = [k]wana        = hutan
ali-ali   = [k]sesupe     = cincin
alis      = [ki]imba        = alis
amarga            = [k]amargi      = karena
amba   = [k]wiyar        = lebar
ambu   = [k]ambet       = bau
-mambu           = [k]mambet    = berbau
-ngambu          = [k]ngambet   = mencium
ambung           = [ki]aras         = cium
ana      = [k]wonten     = ada
anak    = –        [ki]putra          = anak
angger = [k]uger          = asalkan
anggo  = [k]angge       [ki]agem          = pakai
-kanggo           = [k]kangge     [ki]kagem        = untuk/bagi
anggon            = [k]anggen     = oleh
antara  = [k]antawis    = antara
anyang            = [k]awis         = tawar
apa      = [k]menapa    = apa
apik     = [k]sae           = bagus
apura   = [k]apunten    = maaf
arah     = [k]angkah     = arah,tuju
aran(jeneng)   = [k]wastha     = nama(barang)
arang   = [k]awis         = jarang
arep     = [k]ajeng        [ki]kersa          = mau
-karep  = [k]kajeng      [ki]kersa          = kemauan
arep(bakal)      = [k]badhe       = akan
ari-ari  = –        [ki]aruman(tuntunan)  = ari-ari
asu      = [k]segawon  = segawon
ati        = [k]manah      [ki]penggalih   = hati
ati-ati  = [k]atos-atos  = hati-hati
awak    = [k]badan       [ki]salira          = badan/tubuh
awan   = [k]siyang      = siang
aweh(menehi) = [k]nyukani    [ki]maringi(nyaosi/ngaturi)     = memberi
bacut(banjur)  = [k]lajeng       = kemudian
bae(wae)         = [k]kemawon = hanya
bakal(mori)      = [k]badhe       = kain
bako    = [k]sata          = tembakao
baku    = [k]baken       = baku
bali      = [k]wangsul   = kembali
balung = –        [ki]tosan          = tulang
banget = [k]sanget      = sangat
banjir   = [k]bena         = banjir
bantal  = [k]kajang sirah         = bantal
banyu  = [k]toya          = air
bareng = [k]sareng      = bersama-sama
barep   = [k]bajeng      = sulung
bata     = [k]banon       = batu bata
bathuk = –        [ki]palarapan   = dahi
batur    = [k]rencang    [ki]abdi            = pembantu rumah tangga
bebek  = [k]kambangan          = bebek
beda    = [k]benten      = beda
bener   = [k]leres         = benar,betul
bengi(wengi)   = [k]dalu          = malam
beras   = [k]wos          = beras
bisa     = [k]saged       = bisa,dapat
biyen   = [k]rumiyin     = dahulu
bocah  = [k]lare           = anak-anak, anak
bojo     = [k]semah      [ki]garwa         = suwami/istri
bokong            = –        [ki]pocong       = pantat
bola-bali          = [k]wongsal-wangsul = berulang-ulang
boreh   = –        [ki]konyoh       = bedak param
brambang        = [k]brambet   = bawang merah
brengos           = –        [ki]rawis          = kumis
bubar   = [k]bibar         = usai,selesai,bubar
bubrah = [k]bibrah(risak)        = rusak
budhal = [k]bidal         = berangkat
budi     = [k]manah      [ki]penggalih   = pikir,budi
bukak   = [k]bikak        = buka
bun-bunan       = –        [ki]sundhulan  = ubun-ubun
bungah            = [k]bingah      [ki]rena            = gembira
bongkar           = [k]bingkar     = bongkar
buri(wuri)        = [k]wingking  = belakang
buruh   = [k]berah        = buruh
butuh   = [k]betah        = butuh
buwang           = [k]bucal        = buang
cangkem          = –        [ki]tutuk           = mulut
catur(gunem)  = [k]canten(ginem0     = bicara
-caturan           = [k]gineman   = berbicara
-nyatur = [k]ngginem   [ki]ngendikaken          = membicarakan
cadak   = [k]celak        = dekat
cekel    = [k]cepeng     = pegang
-nyekel            = [k]nyepeng   [ki]ngasta        = memegang
celeng = [k]andhapan = celeng
cendhak           = [k]celak        = pendek
cewok  = [k]cawik        =cebok
cilik      = [k]alit            = kecil
coba    = [k]cobi          = coba
crito     = [k]criyos       = cerita
cucul    = –        [ki]lukar           = melepas
cukup   = [k]cekap       = cukup
cukur   = –        [ki]paras          = cukur
cundhuk(kalung)         = [k]sangsangan         = kalung
dadi     = [k]dados       = jadi
dagang            = [k]gramen     =  dagang
dalan   = [k]margi        = jalan
dandan            = [k]dandos     [ki]busana       = berpakaian
dang    = [k]bethak      = tanak
-adang = [k]bethak      = munanak
dawa   = [k]panjang    = panjang
derma(saderma)         = [k]dermi(sadermi)    = sekedar
desa    = [k]dhusun     = desa
dhadha            = –        [ki]jaja = dada
dhayoh            = [k]tamu         = tamu
dhek    = [k]kala          = ketika
dhengkul         = –        [ki]jengku        = lutut
dewe   = [k]piambak   = sendiri
dhisik   = [k]rumiyin     = dahulu
dhukuh            = [k]dhekah     = dukuh
dhuwit = [k]arta          = uang
dhuwur            = [k]inggil        = tinggi,atas
dina     = [k]dinten       = hari
dluwang          = [k]dlancang  = kertas
dol(adol)          = [k]sade         = jual
dolan   = –        [ki]ameng-ameng        = dolan, main
dom     = [k]jarum        = jarum
doyan  = [k]purun        [ki]kersa          = mau(makan)
driji      = –        [ki]racikan       = jari
du(adu)            = [k]aben         = adu
dudu    = [k]dede(sanes)         = bukan
duren   = [k]asiran       = durian
durung = [k]dereng      = belum
duwe   = [k]gadhah     [k]kagungan    = punya
edan    = [k]ewah        = gila
eling    = [k]enget(emut)         = ingat,sadar
eluh     = –        [ki]waspa        = air mata
emas   = [k]jene          = emas
embah = –        [ki]eyang         = kakek/nenek
embuh = [k]kilap(boten)         [ki]duka dalem            = entah, tak tahu
enak    = [k]eca           = enak
endas  = [k]sirah         [ki]mustaka     = kepala
endhog            = [k]tigan         = telur
endi     = [k]pundi        = mana
enggon            = [k]enggen     = tempat
enom   = [k]enem        = mudha
entek   = [k]telas         = habis
entut    = –        [ki]sarip           = kentut
esuk     = [k]enjing       = pagi
etumg  = [k]etang        = hitung
ewuh   = [k]ewed        = repot, sedang mengerjakan sesuwatu
gajah   = [k]limah        = gajah
gaman = [k]dedamel   = senjata
gamelan          = [k]gangsa     = gamelan
gampang         = [k]gampil      = mudah
ganep  = [k]jangkep    = lengkap,genap
ganti    = [k]gentos      = ganti
gati      = [k]gatos        =
gawa   = [k]bekta        [ki]asta            = bawa
gawe   = [k]damel       [ki]asta            = buat
gebug  = [k]gebag       = pukul
gedhang          = [k]pisang      = pisang
gedhe  = [k]ageng       = besar
geger   = –        [ki]pengkeran  = punggung
gelang = –        [ki]binggel       = gelang
gelem  = [k]purun        [ki]kersa          = mau
gelung = –        [ki]ukel            = sanggul
gemak = [k]puyuh       = puyuh
gemati = [k]gematos   = sayang,kasih
geni     = [k]latu           = api
getih    = [k]rah            = darah
githok(cengel) = –        [ki]griwa          = tengkuk
glepung           = [k]glepung    = tepung
godheg            = –        [ki]athi-athi     = cambang
godhong          = [k]ron            = daun
golek   = [k]pados       = cari
gon      = [k]gen           = tempat
goroh   = [k]dora          = bohong
gugat   = [k]gigat         = gugat
gugu    = [k]gega         = taat,percaya
gula     = [k]gendhis    = gula
gulu     = –        [ki]jangga        = leher
guna    = [k]gina          = guna
gunung            = [k]redi           = gunung
guyu    = [k]gujeng      = tawa
icip      = –        [ki]kedhap       = cicip
idep     = –        [ki]ibing           = bulu mata
idu       = –        [ki]kecoh         = ludah
ijo        = [k]ijem          = hijau
ijol       = [k]lintu          = tukar
iket      = –        [ki]dhestar       = ikat kepala
iki        = [k]menika     = ini
ilang    = [k]ical           = hilang
ilat       = –        [ki]lidah           = lidah
imbuh  = [k]imbet        [ki]tanduk        = tambah
inep     = [k]sipeng      [ki]sare            = inap
ingu     = [k]inggah      = pelihara
inten    = [k]sela          = intan
impi     = [k]supena     = impi
-impen = [k]supenan   = impian
ireng    = [k]cemeng    = hitam
irung    = –        [ki]grana          = hidung
isih      = [k]taksih       = masih
isin      = [k]lingsem    = malu
iwak     = [k]ulam         = ikan
jaba     = [k]jawi          = luar
jaga     = [k]jagi           = jaga
jago     = [k]sawung    = jago, ayam jantan
jaluk    = [k]tedha        [ki]suwun        = minta
jam      = [k]tabuh        = jam
jambe  = [k]wohan      = pinang
jambu  = [k]jambet      = jambu
jamu    = [K]jampi        [ki]loloh= jamu
janggut            = –        [ki]kethekan    = dagu
jaran    = [k]kapal        [ki]kuda           = kuda
jarit      = [k]sinjang     [ki]nyamping   = kain
jati       = [k]jatos         = jati,inti
jawa    = [k]jawi          = jawa
jenat    = –        [ki]swargi        = almarhum
jeneng = [k]nama        [ki]asma          = nama
jero      = [k]lebet         = dalam
jeruk    = [k]jeram        = jeruk
joged   = –        [ki]beksa         = tari
jupuk   = [k]pendhet    [ki]pundhut      = ambil
kabeh  = [k]sedaya     = semua
kacek   = [k]kaot          = terpaut
kae      = [k]menika     = itu
kajaba = [k]kajawi      = kecuali
kakang = –        [ki]raka            = kakak
kaku     = [k]kaken       = kaku
kalah   = [k]kawon      = kalah
kali      = [k]lepen        = sungai
kalung = –        [ki]sangsangan           = kalung
kambil = [k]klapa        = kelapa
kana    = [k]rika           = sana
kandha            = [k]criyos       [ki]matur         = berkata
kanti    = [k]katos        = sabar
kari/keri           = [k]kantun/kentun     = tertinggal
karo     = [k]kalian       = dengan
karuhan           = [k]kantenan  = jelas,terang
kathok = [k]sruwal      [ki]lancingan   = celana
katon   = [k]ketingal    = terlihat
kaya     = [k]kados       = seperti
kayu     = [k]kajeng      = kayu
kebo    = [k]maesa      = kerbau
keduga            = [k]kedugi      = mampu
kembang         = [k]sekar        = bunga
kemenyan        = [k]sela          = kemenyan
kempol            = –        [ki]wengkelan = betis
kemu   = –        [ki]kembeng    = berkumur
kemul  = –        [ki]sigeb          = selimut
kena    = [k]kenging    = kena
kena    = [k]pikantuk   [ki]kepareng    = diperbolehkan
kendhaga        = [k]kendhagi  = kotak panjang
kendhi = [k]lantingan  = kendi
kene    = [k]riku           = sini
kepati  = [k]kepatos    = terlalu, pulas
kepatihan        = [k]kepatosan            = kepatihan
kepenak           = [k]sekeca      = enak
kepriye            = [k]kados pundi         = bagaimana
kepung            = [k]kepang     = kepung
kepungkur       = [k]kepengker            = yang lalu
kerep   = [k]asring       = sering
keris    = [k]dhuwung  [ki]wangkingan           = keris
kesusu = [k]kesesa      = tergesa-gesa
ketan   = [k]ketos        = ketan
ketara  = [k]ketawis    = kentara
ketiga  = [k]ketigen     = kemarau
ketlajuk           = [k]ketlajeng  = terlanjur
kijing   = –        [ki]sekaran      = pusara, nisan
kinang = [k]ganten      = sekapur sirih
kira      = [k]kinten       = kira
kirim    = [k]kintun       = kirim
klambi = [k]rasukan    = baju
klasa    = [k]gelaran     = tikar
kleru    = [k]klentu       = keliru
klumpuk           = [k]klempak   = kumpul
kobong            = [k]kebesmi   = terbakar
kon[k]aken      = –        [ki]dhawuh      = suruh
kono    = [k]riku           = situ
kotang = –        [ki]<ke>semekan         = kutang
kowe    = [k]sampean  [ki]penjenengan          = engkau
krasa   = [k]kraos        = terasa
krasan = [k]kraos        = jenak
kringet = –        [ki]riwe            = keringat
krungu = [k]mireng      [ki]midhanget  = mendengar
kubur   = [k]petak        = kubur
kudu    = [k]kedah       = harus
kuku     = –        [ki]kenaka       = kuku
kukuh   = [k]kekah       = kokoh,kuat
kulak    = [k]kilak         = membeli untuk dijual lagi
kulon   = [k]kilen         = barat
kumat  = [k]kimat        = kambuh
kumbah           = [k]girah         = cuci
kumpul            = [k]kempal     = kumpul
kuna    = [k]kina          = kuna
kuning = [k]jene          = kuning
kuping = –        [ki]talingan      = telinga
kurang = [k]kirang       = kurang
kuru     = [k]kera          = kurus
kurung = [k]sengker    = kurung
kutha   = [k]kitha         = kota
kuwasa            = [k]kuwaos     = kuasa
kuwat  = [k]kuwawi     = manpu
kuwat  = [k]kiat           = kuat
kuwatir            = [k]kuwatos   = khawatir
kuwi     = [k]menika     = itu
labuh   = [k]labet         = berjasa untuk menyertai dalamsuka duka
ladi      = [k]lados        = layan
lagi      = [k]saweg      = baru
lair       = –        [ki]miyos         = lahir
laku     = [k]lampah     [ki]tindak         = jalan
lali       = [k]kesupen   [ki]kelimengan            = lupa
lambe  = –        [ki]lathi            = bibir
lampu  = [k]dilah         = lampu
lanang = [k]jaler          = laki-laki
lara      = [k]sakit         [ki]gerah          = sakit
larang  = [k]awis         = mahal
lawang            = [k]konten      = pintu
lawas   = [k]lami          = lama
layang = [k]serat         = surat
lek-lekan         = –        [ki]wungon      = begadang
lemah  = [k]siti            = tanah
lemari  = [k]lemantun  = almari
lembut = [k]lembat      = lembut
lemu    = [k]lema         = gemuk
lengen = –        [ki]pamenthangan       = lengan
leren    = [k]kendel      = berhenti
lestari  = [k]lestantun  = lestari,langgeng
lima     = [k]gangsal    = lima
liwat    = [k]langkung  [ki]miyos         = lewat
liya      = [k]sanes       = lain
lor        = [k]ler = utara
loro      = [k]kalih         = dua
luku     = [k]lujeng       = bajak
lulang  = [k]cucal        = belulang
lumrah = [k]limrah       = biasa,wajar
lunga   = [k]kesah       [ki]tindak         = pergi
lungguh           = [k]linggih      [ki]pinarak       = duduk
luput    = [k]lepat         = salah
luwih   = [k]langkung  = lebih
macan = [k]sima         = harimau
madu   = [k]maben      = madu
maling = [k]pandung   = pencuri
mampir            = –        [ki]pinarak       = singgah
manawa          = [k]manawi    = kalau
mandheg         = [k]kendel      = berhenti
maneh = [k]malih        = lagi
mangkana       = [k]makaten   = demikian
manuk = [k]peksi        = burung
mara    = –        [ki]sowan        = menghadap
marakake        = [k]murugaken           = mengakibatkan
marang            = [k]dhateng    = kepada
mari     = [k]mantun     = sembuh
mata    = [k]mripat      = mata
mati     = [k]pejah        [ki]seda           = mati
mau     = [k]wau          = tadi
mawa  = [k]mawi        = dengan
mayit   = –        [ki]layon          = mayat
medel  = [k]nyelep      = memberi warna biru pada kain batik
melek  = –        [ki]wungu        = terjaga
melu    = [k]tumut       [ki]ndherek      = ikut
mendhem        = –        [ki]wuru           = mabuk
meneng           = [k]mendel     = diam
mengko           = [k]mangke    = nanti
menjangan      = [k]sangsam  = rusa
mentas/lagi     = [k]nembe      = baru saja
meteng            = [k]ngandheg [ki]mbobot       = hamil
minggat           = –        [ki]lolos           = melarikan diri
mlebu  = [k]mlebet      = masuk
momot = [k]ngewrat    = memuat
mor/amor        = [k]kempal     = campur
mori     = [k]monten     = mori
mudhun           = [k]mandhap  = turun
muga-(muga)  = [k]mugi-(mugi)         = semoga
mula    = [k]mila          = maka
mulih   = [k]mantuk     = pulang
mundur            = –        [ki]lengser       = mundur
mung   = [k]namung    = hanya
mungguh         = [k]menggah  = cocok,aapun,mengenai
mungkur          = [k]mengker   = membelakangi
mungsuh         = [k]mengsah  = musuh
mutah  = [k]luntak       = muntah
mutawatiri       = [k]mutawatosi          = mengkhawatirkan
muwah            = [k]miwah      = dan
nagara = [k]nagari       = negara
nangis = –        [ki]muwun       = menangis
nempuh           = [k]nempah    = menempuh
nesu    = –        [ki]duka           = marah
ngadek            = –        [ki]jumeneng   = berdiri
ngandel           = [k]pitados     = percaya
nganti  = [k]ngantos    = sampai
ngelak = –        [ki]salit            = haus
ngelu   = –        [ki]puyeng       = pusing
ngenger           = –        [ki]ngabdi        = mengabdi
ngenteni          = [k]ngentosi   = menanti
ngerti   = [k]ngertos     = tahu,mengerti
ngingu = [k]ngingah    = memelihara
ngiring = –        [ki]ndherekaken          = mengiringkan,ikut
ngising            = [k]bebucal    [ki]bobotan      = buang air besar
ngisor  = [k]ngandhap = bawah
ngudarasa       = [k]ngudaraos            = berkata dalam hati
ngupadi           = [k]ngupados = mencari
nonton = [k]ningali      [ki]mriksani     = melihat
nuduhi = [k]nedahi      [ki]maringi priksa        = menunjukkan
nyapih = –        [ki]megeng      = menghentikan kebiasaan
obah    = [k]ebah         = gera
oleh     = [k]pikantuk   [ki]kepareng    = diperbolehkan
omah   = [k]griya         [ki]dalem         = rumah
omah-omah     = [k]emah-emah          [ki]krama         = berumah tangga
ombe   = –        [ki]unjuk          = minum
omongan         = [k]gineman   [ki]ngendikan  = berbicara
opah    = [k]epah         = upah
ora       = [k]boten        = tidak
owah   = [k]ewah        = berubah
oyak     = [k]bujeng      = kejar
padha  = [k]sami         = sama
padhang          = [k]pajar         = terang
padu    = [k]paben       = berkelahi
paido   = [k]paiben      = sangsi,tidak percaya
pajeg   = [k]paos         = pajak
pakewuh          = [k]pakewed  = sungkan
panah  = [k]jemparing = panah
panas  = [k]benter      = panas
pandhapa        = [k]pandhapi  = pendapa
pangan            = [k]tedha        [ki]dhahar        = makanan
pangling          = [k]pandung   = tidak mengenal lagi
panjalin           = [k]panjatos   = rotan
papat   = [k]sekawan   = empat
paran   = [k]purug        = rantau
pari      = [k]pantun      = padi
paro     = [k]palih         = bagi dua
pasa    = [k]siyam       = puasa
pasar   = [k]peken       = pasar
pati      = [k]patos        = agak, begitu
payu    = [k]pajeng      = laku
payung            = –        [ki]songsong   = payung
pekarangan     = [k]pekawisan            = pekarangan
pijet     = –        [ki]petek          = pijat
pikir     = [k]manah      [ki]penggalih   = pikir
pikul    = [k]rembat     = pikul
pilis     = –        [ki]sigitan        = jamu ditempel didahi
pipi      = –        [ki]pangarasan            = pipi
pira      = [k]pinten       = berapa
piranti  = [k]pirantos    = piranti, alat
pitik     = [k]ayam        = ayam
piyara  = [k]piyanten   = pelihara
playu   = [k]plajeng     = lari
ponakan          = [k]penakan   = keponakan
pracaya           = [k]pitados     = percaya
prakara            = [k]prekawis  = perkara
prau     = [k]baita         = perahu
prayoga           = [k]prayogi     = patut,layak
prihatin            = [k]prihatos    = prihatin
pring    = [k]deling       = bambu
pundhak          = –        [ki]pamidhangan         = bahu
pupu    = –        [ki]wentis        = paha
puser   = –        [ki]tuntunan    = pusar
putih    = [k]pethak      = putih
putu     = –        [ki]wayah        = cucu
rada     = [k]radi           = agak
rai        = –        [ki]pasuryan    = wajah
rambut = –        [ki]rikma/rena = rambut
rana     = [k]rika           = sana
rasa     = [k]raos          = rasa
rata      = [k]radin         = rata
ratan    = [k]radinah     = jalan
raup     = –        [ki]suryan        = cuci muka
rebut    = [k]rebat        = rebut
rega     = [k]regi           = harga
rekasa = [k]rekaos      = susah
rembuk            = [k]rembag     = runding
rene     = [k]mriki         = sini
rewang            = [k]rencang    = bantu/pembantu
ribut     = [k]ribet         = repot
rina      = [k]rinten       = sing
riak      = –        [ki]jlagra          = dahak
riyaya  = [k]riyadi        = hari besar
rokok   = [k]ses           = rokok
rono     = [k]riku           = situ/kesitu
rubuh   = [k]rebah        = roboh
rumangsa        = [k]rumaos     = merasa
rumat   = [k]rimat        = pelihara
runtuh  = [k]rentah      = jatuh
rupa     = [k]rupi           = rupa
rupak   = [k]ripak         = sempit
rusak   = [k]risak         = rusak
rusuh   = [k]resah        = rusuh
sabuk   = –        [ki]paningset   = sabuk
sagara = [k]seganten  = segara,laut
saguh  = [k]sagah       = bersedia
saiki     = [k]samenika = sekarang
samengko        = [k]samangke            = nanti
sako     = [k]saking      = dari
sakloron          = [k]sakalian   = sekalian
salin    = [k]santun      = ganti pakaian
sambung         = [k]sambet     = sambung
samubarang    = [k]samukawis           = segala sesuwatu
sangga            = [k]sanggi      = sangga
sapa    = [k]sinten       = siapa
sapi     = [k]lembu       = sapi
sarung = [k]sande       = sarung
sarwa  = [k]sarwi        = serba
sasi      = [k]wulan       = bulan
sawah  = [k]sabin        = sawah
sebut   = [k]sebat        = sebut
sedhela           = [k]sekedhap = sebentar
sedulur            = [k]sedherek  = saudara
sega    = [k]sekul        = nasi
sejati   = [k]sejatos     = sejati
selawe = [k]selangkung          = dua puluh lima
semaya            = [k]semados  = menangguhkan sesuwatu
sembelih         = [k]pragat      = sembelih
semene           = [k]semanten = sekian,sebesar itu
senajan           = [k]sinaosa    = walaupun
sendhok           = –        [ki]lantaran     = senduk
seneng            = [k]remen       = senang
separo = [k]sepalih     = separuh
sepata = [k]sepaos     = sumpah
sepi     = [k]sepen       = sepi
seprana           = [k]seprika     = sampai dulu
seprene           = [k]sepriki      = sampai sekarang
seru     = [k]sora          = keras
suk       = [k]benjing     = besok
sesuk   = [k]benjing-enjing      = besok pagi
sida     = [k]estu          = jadi
siji       = [k]setunggal = satu
sikil      = [k]suku         [ki]samparan   = kaki
sikut    = –        [ki]siku            = siku
silih     = [k]sambut     [ki]ampil          = pinjam
sing/kang        = [k]ingkang    = yang
sisi       = –        [ki]semprit       = mengesan
sithik   = [k]sekedhik   = sedikit
slamet = [k]wilujeng   [ki]sugeng       = selamat
sok       = [k]sering/asring       = kadang-kadang
sok uga            = [k]suk ugi     = asalkan
sore     = [k]sonten      = sore
sranta  = [k]srantos     = sabar
srengen           = –        [ki]duka           = marah
srengenge       = –        [ki]surya          = matahari
suguh  = [k]segah       [ki]]sugata       = saji
suket   = [k]rumput     = rumput
sunat   = –        [ki]tetes           = sunat
sungu  = [k]singat       = tanduk
supaya = [k]supados   = supaya
surasa = [k]suraos      = arti
suruh   = [k]sedhah     = sirih
surup   = [k]serap        = rembang petang
susah   = [k]sisah[ki]sekel       = susah
susur   = –        [ki]panasar      = susur
suwara            = [k]suwanten = suara
suwarga          = –        [ki]suwargi      = almarhum
suwasa            = [k]suwaos     = suasa
suwe    = [k]dangu       = lama
suweg  = [k]sengkang = subang
tai        = [k]tinja          = tinja
takon   = [k]taken        [ki]mundhut priksa      = bertanya
tali       = [k]tangsul     = tali
tampa  = [k]tampi        = terima
tandur  = [k]tanem       = tanam
tangan = –        [ki]asta            = tangan
tanggon           = [k]tanggen    = tangguh
tanggung         = [k]tanggel     = tanggung
tangi    =          [ki]wungu        = bangun
tari       = [k]taros/tantun         = tanya kesanggupan
tau       = [k]nate          = pernah
tawa    = [k]tawi          = tawar
tebu     = [k]rosan        = tebu
tegal    = [k]tegil          = tegal
teka     = [k]dhateng    [ki]rawuh         = datang
tekan   = [k]dumugi     = sampai
telu      = [k]tiga           = tiga
tembaga          = [k]tembagi    = tembaga
tembang          = [k]sekar        = lagu
temu    = [k]panggih    = temu
tenan   = [k]estu          = sungguh
tepung = [k]tepang      = kenal
terus    = [k]lajeng       = terus
tetak    = –        [ki]supit           = sunat
tiba      = [k]dhawah    = jatuh
tilik      = [k]tuwi          [ki]tinjo            = tinjau
tinggal = [k]tilar          = tinggal
tlaten   = [k]tlatos        = tekun
trima    = [k]trimah      = terima
tuduh   = [k]tedah        = tunjuk
tuku     = [k]tumbas     = beli
tulis     = [k]serat         = tulis
tumbak            = [k]waos        [ki]watangan   = tombak
tunggal            = [k]tuggil        = tunggal
tunggang         = [k]tumpak     [ki]titih            = naik,kendaraan
tunggu = [k]tengga      = tunggu
turah    = [k]tirah         = sisa
turu      = [k]tilem         = tidur
turun    = –        [ki]tedhak        = keturunan
tutu      = [k]gentang    = antan
tuwa    = [k]sepuh       [ki]yuswa         = tua
udakara           = [k]udakawis  = lebih kurang/kira-kira
uda      = [k]jawah       = hujan
uga      = [k]ugi            = juga
ujar      = –        [ki]punagi        =janji,sumpah
ula       = [k]sawer       = ular
ulat      = –        [ki]pasuryan    = raut muka
umbah-umbah = [k]nggirahi    = mencuci pakaian
umbel  = –        [ki]gadhing      = ingus
umur    = –        [ki]yuswa         = umur
undang            = –        [ki]timbal atur = panggil
undak  = [k]indhak      = tambah
unggah            = [k]inggah      = naik
uni       = [k]ungel        = bunyi
untu     = –        [ki]waja           = gigi
unyeng-uyeng = –        [ki]penengeran            = pusaran rambut kepala
upama = [k]upami       = umpama
urip      = [k]gesang     [ki]sugeng       = hidup
usus     = –        [ki]jaringan      = usus
utama  = [k]utami        = utama
utang   = [k]nyambut   [ki]mundut ngampil     = utang
utang   = [k]sambutan =pinjama
utawa  = [k]utawi        = atau
uwis     = [k]sampun    = sudah
uyah    = [k]sarem       = garam
uyuh    = [k]turas         = air seni
waca    = [k]waos        [ki]wos            = baca
wadi    = [k]wados      = rahasia
wadon = [k]estri          = wanita,puteri
wahing            = –        [k]sigra            = bersin
waja    = [k]waos        = baja
walandawani   = [k]walandi    = belanda
waras  = [k]saras        [ki]senggang   = sehat,sembuh
wareg  = [k]tuwuk       = kenyang
warna  = [k]warni        = warna
warta   = [k]wartos      = berita
warung            = [k]wande      = warung
waspada          = [k]waspaos   = waspada
watara = [k]watawis   = kira-kira
watu    = [k]sela          = batu
watuk  = –        [ki]cekoh         = batuk
wedang           = –        [ki]unjukan      = minum
wedhus            = [k]menda      = kambing
wedi    = [k]ajrih          = takut
wektu  = [k]wekdal     = waktu
weruh  = [k]sumerep   [ki]pirsa           = tahu/melihat
wesi     = [k]tosan        = besi
weteng            = –        [ki]pandharan  = perut
wetu    = [k]wedal       [ki]wios           = keluar
wicara = [k]wicanten  [ki]ngendika    = berbicara
wigati  = [k]wigatos    = penting
wisuh   = –        [ki]wijik           = membasuh
wong   = [k]tiyang       [ki]piyantun     = orang
wudun =          [ki]untar          = bisul
wulang            = [k]wucal       = ajar
-mulang           = [k]mucal [ki]ngasta  = mengajar
wutuh  = [k]wetah       = utuh
wuwuh = [k]wewah     = tambah
ya/iyo  = [k]inggih       = ya
yekti    = [k]yektos      = sungguh,betul,benar

Bagikan Artikel ini

c.kurniawan@ymail.com